سند برنامه

سند برنامه

        براي تهيه برنامه هاي توسعه ، همواره قبل از تهيه و در مراحل مطالعاتي و نيز به هنگام تهيه و تنظيم، يك سري اطلاعات و داده ها مورد استفاده قرار مي گيرند. اين اطلاعات مي تواند شامل موارد زير باشند.تئوري ها و نظريه هاي آمار و ارقام مربوط به بخشهاي مختلف اقتصادي و اجتماعي، تجزيه و تحليل هاي اقتصادي، چشم انداز آينده، سياست هاي كلان، بودجه عمومي دولت و شركتهاي دولتي، عملكرد شاخص هاي كلان در بخشهاي مختلف خارجي و داخلي، سياستهاي پولي و ارزي، توصيف اوضاع اقتصادي و اجتماعي وضع موجود، بررسي امكانات موجود و بالقوه كشور و مناطق مختلف آن و از جمله اطلاعات آمايش سرزمين، بررسي امكانات توسعه در بخش هاي مختلف اعم از كشاورزي، صنعت، خدمات، تحولات بين المللي، امنيت ملي، سياست بين المللي، وضعيت سرمايه گذاري، بررسي تجربيات گذشته و نظاير آن.

    

      كليه اطلاعات و مستندات مربوط به برنامه هاي توسعه پس از تهيه برنامه ها معمولا توسط سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور جمع آوري، تنظيم و در چند جلد منتشر مي شوند كه تحت عنوان هاي "سند برنامه"، يا "مستندات برنامه" و يا "مباني نظري و مستندات برنامه" هستند. چنانكه ذكر شد اطلاعات پايه اي و مستندات برنامه هاست.

        در اين منابع، اطلاعات زير قابل دسترسي است:

حد تفصيل برنامه، مراحل تدوين برنامه، شرح فعاليت ها، مضامين برنامه، سازماندهي تدوين برنامه، تشريح گردش كار نظام برنامه ريزي، وظايف اركان نظام برنامه ريزي، اعضاي شوراها و كميته هاي برنامه ريزي، برنامه زمانبندي تهيه برنامه، تشكيلات نظام برنامه ريزي، نهاد عالي سياستگزاري، نهاد اجرايي، شورا و كميته هاي برنامه ريزي امور اقتصادي.

همچنين موارد مربوط به امور بخشي مثل آب و كشاورزي، صنعت و معدن، بازرگاني، انرژي، پست و مخابرات، حمل و نقل، عمران شهري، توسعه و عمران روستايي، مسكن، آموزش و پرورش عمومي، آموزش فني حرفه اي، آموزش عالي، فرهنگ و هنر و تربيت بدني، امور دفاعي و امنيتي، سياست داخلي، روابط خارجي، امورقضايي و بهداشت و درمان پرداخته شده است.

در سند برنامه چهارم كه تحت عنوان"مباني نظري و مستندات برنامه چهارم" در دو جلد تهيه و چاپ شده مطالب به هشت فصل تقسيم شده است. عنوانهاي فصل ها و مباحث مربوط به هر فصل بصورت زير است:

1.      فصل اول: ترتيبات اجرايي و نظام برنامه ريزي برنامه چهارم توسعه

نظام برنامه ريزي برنامه چهارم توسعه، مصوبه هيات وزيران در موضوع نظام برنامه ريزي برنامه پنجساله چهارم توسعه، آيين نامه تشكيل جلسات و شرح وظايف روساي كميته ها و دبيرخانه ها.

2.      فصل دوم:مقالات مرتبط با سند چشم انداز

 جامعه آرماني در قانون اساسي، تبيين وضع موجود و پيش بيني روند هاي آينده جهان، روندها و گرايش هاي نظم نوين جهاني، ويژگي ها وساختار نظم جهاني، ويژگي ها وساختارهاي منطقه اي، نقش و جايگاه كشورهاي در حال توسعه در شرايط انتقالي و ويژگي هاي آن، جايگاه جمهوري اسلامي ايران، گرايشهاي توسعه در قرن 21 (در عرصه اقتصاد وسياست )، عملكرد گذشته حوزه هاي كلان ( جمعيت، رشد اقتصادي، سرمايه گذاري، بازاركار، بودجه و وضع مالي دولت، شركتهاي دولتي، خصوصي سازي و توسعه بخش خصوصي، بخش پولي، ارزي و تورم، بازار بورس و اوراق مشاركت، بخش تجارت خارجي، توزيع درآمد، بخش علم و فناوري) بررسي تجربيات گذشته توسعه و رويكردهاي نهادي، سياسي و مباني نظري توسعه، تعامل اقتصادي ايران با اقتصاد جهاني به منزله مضمون اصلي چشم انداز و برنامه چهارم، تصويري از آينده صنعت و نقش آن، گرايش هاي جديد در سياست هاي صنعتي

3.      فصل سوم: مقالات مرتبط به حفظ محيط زيست، آمايش سرزمين و توازن منطقه اي

نظريه پايه توسعه ملي از ديدگاه آمايش سرزمين، راهبردهاي آمايش سرزمين ( بحث درونگرايي و برون گرايي، جهت گيري هاي اصلي نظريه پايه توسعه ملي، سياست كلان آمايش سرزمين در نظريه پايه توسعه ملي)

4.      فصل چهارم: مقالات مرتبط با ابعاد سياسي توسعه ملي

چشم انداز قدرت بين المللي ايران، درآمدي بر توسعه همه جانبه و پايدار ملي، جهاني شدن سياست و ظهور دولت مجازي

5.      فصل پنجم: مقالات مرتبط با ويژگيهاي موجود و چشم انداز آينده بخشهاي اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي كشور

ويژگي هاي كنوني اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي ايران ( جمعيت، رشد اقتصادي، سرمايه گذاري، بازاركار، بودجه عمومي دولت، شركتهاي دولتي، خصوصي سازي و توسعه بخش خصوصي، بخش پولي، ارزي و تورم، بازار بورس و اوراق مشاركت، بخش تجارت خارجي، توزيع درآمد، بخش علم و فناوري)، تصوير آينده كلان و شناخت چالش ها، تصوير كلان اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي – گزينه مطلوب.

6.      فصل ششم: اصول و مباني چشم انداز بلند مدت جمهوري اسلامي

فرايندهاي پيش بيني، ‌چشم انداز و برنامه ريزي، باورها و اميدها در چشم انداز بلند مدت توسعه ايران، چارچوبي براي تحليل چشم انداربلند مدت اقتصادي-اجتماعي ايران، تحليل چشمانداز توسعه كشور در افق 20 ساله، سندچشم انداز بلند مدت توسعه جمهوري اسلامي ايران، سندچشم انداز جمهوري اسلامي ايران در افق 1404 هجري شمسي ( ابلاغيه مقام معظم رهبري)، بخشنامه سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور، موضوع ابلاغ سندچشم انداز و سياست هاي كل برنامه چهارم، مقايسه سياست هاي كلي ابلاغ شده مقام معظم رهبري و احكام برنامه چهارم توسعه ( مصوب مجلس شوراي اسلامي)، مباني نظري چشم انداز، سياست هاي كلي نظام و برنلامه چهارم توسعه.

7.      فصل هفتم: هدف ها و راهبردهاي برنامه چهارم توسعه

هدف ها و راهبردهاي برنامه چهارم توسعه شامل: رشد مستمر و پايدار، توسعه مبتني بردانايي، تعامل فعال با اقتصاد جهاني، رقابت پذيري اقتصاد، امنيت انساني و عدالت اجتماعي، امنيت ملي، ارتقاي سلامت و بهبود كيفيت زندگي، محيط زيست و توسعه پايدار، توسعه فرهنگي، توسعه مديريت دولت، امنيت و توسعه قضايي، تعادل و توازن منطقه اي كشور بر اساس موازين آمايش سرزمين

8.      فصل هشتم: الزام هاي مربوط به هدفهاي كيفي و كمي برنامه چهارم توسعه

الزام هاي مربوط به هدف هاي كيفي و كمي برنامه چهارم توسعه شامل: رشد اقتصادي سريع، مستمر و پايدار، توسعه مبتني بردانايي، تعامل فعال با اقتصاد جهاني، رقابت پذيري اقتصاد، امنيت انساني و عدالت اجتماعي، امنيت ملي، ارتقاي سلامت و بهبود كيفيت زندگي، محيط زيست و توسعه پايدار، توسعه فرهنگي، توسعه مديريت دولت، امنيت و توسعه قضايي، تعادل و توازن منطقه اي كشور بر اساس موازين آمايش سرزمين