شاخصهاي اقتصادي
شاخص هاي اقتصادي ، توسط بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران در دو قسمت زير تهيه و منتشر شده است .
1. شاخصهاي بهرهوري
2. نسبت فزاينده سرمايه به توليد،
در هر کشور برنامهريزي و تجزيه و تحليل اقتصادي مستلزم در اختيار داشتن ابزارهايي نظير حساب هاي ملي و ساير حساب هاي کلان و همچنين شاخصهاي اقتصادي مناسب ميباشد. امروزه در کشورهاي مختلف طيف وسيعي از شاخص ها توسط مراجع مختلف آماري و علمي نظير سازمانهاي دولتي، سازمانهاي بينالمللي، دانشگاهها و ساير مراکز در زمينههاي مختلف تهيه ميشود. از جمله مهمترين شاخصهاي اقتصادي، شاخص بهرهوري ميباشد. از آنجا که بهرهوري يکي از منابع تامينکننده رشد اقتصادي ميباشد لازم است اطلاعات معتبر، استاندارد و قابل اتکايي از وضعيت و روند تغييرات آن در دست باشد. اداره حساب هاي اقتصادي به منظور پاسخگويي به اين نياز به محاسبه و انتشار شاخصهاي بهرهوري مبادرت نموده است.
يکي ديگر از شاخصهاي مورد استفاده در تجزيه و تحليل اقتصادي شاخص نسبت فزاينده سرمايه به توليد ميباشد که بيانگر مقياسي از بهرهوري سرمايه بوده و از نسبت سرمايهگذاري در دورههاي گذشته به افزايش توليد در دورههاي بعد بدست ميآيد. مقادير بالاتر اين شاخص نشاندهنده سطح پايينتر بهرهوري سرمايه در يک اقتصاد ميباشد.
1. شاخصهاي بهرهوري
به منظور سنجش بهرهوري اقتصاد ايران از روش غيرپارامتري شاخص عددي استفاده گرديده است.در روش شاخص عددي، شاخص كمّي يا مقداري ستانده بر شاخص مقداري داده تقسيم ميشود. در حسابهاي ملي ايران، ارقام ارزش ستانده و افزوده به قيمتهاي ثابت عمدتاً بر اساس روش لاسپيرز با پايه ثابت (هم اكنون سال1376) محاسبه ميگردد. از آنجا كه بخش عمده روش محاسبه ارزش افزوده به قيمت ثابت روش تعديل مضاعف است، نكته مذكور درباره ارقام هزينههاي واسطه نيز صادق ميباشد. در واقع آنچه كه موجب پيچيدگي محاسبات مربوط به روش شاخص عددي در
اقتصاد ايران است، محاسبات مربوط به دادههاي اوليه كار و سرمايه و ادغام آنها با يكديگر (براي سنجش بهرهوري مبتني بر ارزش افزوده) و با دادههاي واسطه (براي سنجش بهرهوري مبتني بر ارزش ستانده) به منظور حصول يك شاخص كمّي ادغام شده واحد براي داده ميباشد. بدين منظور نخست هريك از اقلام داده توسط سهم از ارزش افزوده موزون گرديده سپس با جمع زدن آنها رقم ادغام شده بدست آمده است.
2. نسبت فزاينده سرمايه به توليد
نسبت فزاينده سرمايه به توليد (Incremental capital output ratio- ICOR) نشاندهنده نسبت سرمايهگذاري در دورههاي قبل به افزايش توليد در دورههاي بعد ميباشد. در واقع اين شاخص، مقياسي از بهرهوري سرمايه ميباشد. يکي از کاربردهاي شاخص ICOR تخمين سرمايهگذاري مورد نياز براي دستيابي به نرخ هدفگذاري شده رشد اقتصادي ميباشد. اين شاخص با يک وقفه و بر اساس مقادير به قيمتهاي ثابت براي سالهاي 1339 تا 1386 محاسبه شده است.
نسبت فزاينده سرمايه به توليد (ICOR) برحسب فعاليتهاي اقتصادي در بخش هاي مختلف کشاورزي ،نفت و گاز ، صنعت و معدن ، ساختمان ،آب ، برق و گاز ، حمل ونقل، انبارداري و ارتباطات ، کل اقتصاد (بدون نفت و گاز) ، کل اقتصاد ، در طول سال هاي 1339 تا 1386 در وب سايت بانك مركزي بصورت فايل اكسل قابل دريافت مي باشد.